“Hồi xuân” nhìn từ góc độ khoa học và xã hội

“Hồi xuân” chỉ cảm giác dồi dào sức sống, tinh thần phấn khởi và cả ham muốn tình dục quay trở lại. Đây không chỉ là khái niệm dân gian mà có cơ sở khoa học. Ở nam giới, nồng độ testosterone, hormone quyết định nhiều đến sức khỏe sinh lý, có thể dao động thay vì suy giảm đều đặn. Một số người đàn ông trung niên thậm chí còn tìm thấy sự bùng nổ mới trong ham muốn tình dục mà y học gọi là “đảo ngược mãn dục nam” (andropause reversal).

Ở phụ nữ, dù bước vào giai đoạn tiền mãn kinh (perimenopause) hay mãn kinh (menopause), nhiều người lại cảm thấy nhẹ nhõm vì đã hoàn thành thiên chức sinh nở, bớt lo lắng chuyện tránh thai, từ đó cởi mở hơn với đời sống tình dục. Cảm giác trẻ trung trong tâm hồn kết hợp với sự tự do về trách nhiệm xã hội tạo ra trạng thái hồi xuân. 

 Theo nghiên cứu của Lindau và cộng sự công bố trên The New England Journal of Medicine, có 73% nam giới và 53% phụ nữ trong độ tuổi 57–64 vẫn duy trì quan hệ tình dục đều đặn, và con số này chỉ giảm xuống 26% ở phụ nữ từ 75–85 tuổi. Điều này cho thấy “hồi xuân” là một thực tế hiển nhiên chứ không phải ảo tưởng.

“Hồi xuân” giúp đời sống tình cảm thêm tươi mới. Ảnh: Canva

Vì sao đời sống tình dục “lệch pha”?

Hiện tượng “lệch pha” trong tình dục chủ yếu xuất phát từ ba yếu tố sau đây:

- Khác biệt sinh lý theo giới: Ở nam giới, khả năng sản xuất testosterone duy trì lâu hơn, song đi kèm với nguy cơ rối loạn cương, xuất tinh sớm hoặc suy giảm chất lượng tinh trùng. Trong khi đó, nữ giới sau mãn kinh thường gặp tình trạng khô âm đạo, đau rát khi quan hệ và giảm estrogen khiến ham muốn tình dục suy giảm. Nghiên cứu của Kingsberg trên Journal of Women’s Health vào năm 2019 cho thấy 38% phụ nữ mãn kinh có tình trạng giảm ham muốn tình dục và 28% than phiền đau rát khi giao hợp.

- Yếu tố tâm lý và quan niệm xã hội: Không ít người chịu áp lực từ định kiến “lớn tuổi thì hết chuyện yêu”. Điều này khiến họ tự ti, né tránh hoặc cảm thấy tội lỗi khi có nhu cầu tình dục. Ở chiều ngược lại, một số người tận hưởng sự tự do khi con cái đã trưởng thành, sự nghiệp ổn định, dẫn tới nhu cầu tình dục tăng cao.

 - Bệnh lý mạn tính và thuốc điều trị: Đái tháo đường, tăng huyết áp, bệnh tim mạch, rối loạn tuyến giáp, trầm cảm… đều ảnh hưởng đến khả năng tình dục. Một số loại thuốc như thuốc chống trầm cảm nhóm SSRI, thuốc hạ áp nhóm beta-blocker, thuốc lợi tiểu… cũng làm giảm ham muốn. Trong một nghiên cứu trên European Urology vào năm 2013, Corona và cộng sự chỉ ra rằng nam giới mắc đái tháo đường có nguy cơ rối loạn cương cao gấp 3 lần so với người bình thường, với tỷ lệ từ 35–75%.

Khác biệt sinh lý và tâm lý khiến các cặp đôi dễ “lệch pha” trong chuyện yêu. Ảnh: Canva

Khác biệt giới trong cách thể hiện nhu cầu “hồi xuân”

Dấu hiệu nhận biết “lệch pha” tình dục là một người chủ động thường xuyên nhưng người kia tìm cách né tránh; quan hệ tình dục bị coi như nghĩa vụ, không còn là niềm vui; xuất hiện mâu thuẫn, lời qua tiếng lại xoay quanh chuyện “yêu”; có dấu hiệu tìm kiếm sự thỏa mãn bên ngoài hôn nhân. Khi các dấu hiệu này kéo dài, mối quan hệ vợ chồng dễ bị rạn nứt.

Một trong những nguyên nhân quan trọng dẫn đến “lệch pha” là cách nam giới và nữ giới thể hiện nhu cầu tình dục khác nhau. Nam giới thường gắn ham muốn tình dục với khả năng cương cứng và tần suất quan hệ. Họ có xu hướng tìm kiếm sự thỏa mãn nhanh chóng, đôi khi xem đó như minh chứng cho bản lĩnh đàn ông. Khi hồi xuân, nhiều quý ông cảm thấy “lấy lại phong độ”, muốn chứng minh sức mạnh tình dục, thậm chí có trường hợp gia tăng quan hệ ngoài hôn nhân để khẳng định bản thân.

Trong khi đó nữ giới lại coi trọng bối cảnh cảm xúc và sự gắn bó nhiều hơn. Dù ham muốn có thể thấp hơn về mặt sinh lý nhưng nhu cầu được quan tâm, âu yếm, vuốt ve, trò chuyện lại tăng cao. Khi hồi xuân, phụ nữ thường tìm kiếm sự lãng mạn, sự đồng hành tinh thần thay vì chỉ là quan hệ tình dục thuần túy. 

Lúc này, nếu nam giới tăng ham muốn mà nữ giới lại chú trọng cảm xúc, sự khác biệt này dễ dẫn đến hiểu lầm. Người đàn ông có thể cho rằng người vợ “lạnh nhạt”, trong khi người phụ nữ lại cảm thấy người chồng chỉ “chạy theo bản năng”. Do vậy, việc dung hòa hai cách thể hiện là yếu tố cốt lõi để tránh lệch pha.

 6 giải pháp giữ nhịp hòa hợp

1. Đối thoại cởi mở: Đây là nguyên tắc vàng. Sự chia sẻ cảm xúc, mong đợi, khó chịu và giới hạn giúp cả hai hiểu nhau hơn. Nghiên cứu tâm lý hôn nhân cho thấy các cặp đôi có thói quen giao tiếp thường xuyên giảm tới 40% nguy cơ mâu thuẫn tình dục. 

Đối thoại là liều “thuốc” giúp hôn nhân bền chặt hơn. Ảnh: Canva

2. Điều chỉnh lối sống: Chế độ dinh dưỡng giàu omega-3, kẽm, vitamin D và thói quen tập thể dục đều đặn cải thiện rõ rệt sức khỏe sinh dục. Theo một nghiên cứu của Esposito công bố trên JAMA, nam giới béo phì giảm 10% trọng lượng cơ thể trong 2 năm thì 31% phục hồi được khả năng cương, trong khi nhóm không thay đổi chỉ đạt 5%.

3. Hỗ trợ y khoa: Nam giới có thể dùng thuốc ức chế PDE5 như sildenafil, tadalafil. Nữ giới có thể dùng estrogen tại chỗ hoặc chất bôi trơn gốc nước hoặc áp dụng liệu pháp hormone thay thế (hormone replacement therapy – HRT) giúp cân bằng hormone, nhưng cần theo dõi chặt chẽ. 

4. Kiểm soát bệnh nền: Quản lý tốt đái tháo đường, tim mạch, huyết áp và các bệnh lý mạn tính là chìa khóa giữ gìn sức khỏe tình dục lâu dài. 

5. Trị liệu tâm lý và cặp đôi: Liệu pháp nhận thức – hành vi (cognitive behavioral therapy) và tư vấn tình dục giúp cải thiện sự hòa hợp. Theo nghiên cứu của Brotto công bố trên Journal of Sexual Medicine, trị liệu nhóm dựa trên chánh niệm giúp cải thiện đến 52% mức độ thỏa mãn tình dục ở phụ nữ. 

Theo TSK số 699