Ráy tai có thể tiết lộ bệnh tật trong cơ thể. Ảnh: Getty Images

Ráy tai là hỗn hợp dịch tiết từ hai tuyến trong ống tai (tuyến ráy tai, tuyến bã nhờn), chứa lông, bã nhờn, tế bào da chết và các mảnh vụn khác của cơ thể. Ráy tai giúp làm sạch và bôi trơn ống tai, dưỡng ẩm tự nhiên, đồng thời giữ bụi bẩn, ngăn chặn nấm, vi khuẩn và những vị khách không mời khác như côn trùng tìm đường đi vào đầu chúng ta.

Tuy nhiên, một số khám phá gần đây về ráy rai đã khiến nhiều nhà khoa học phải nghĩ lại vì nó có thể chứa một lượng lớn thông tin thú vị. Chẳng hạn ráy tai và mùi cơ thể có thể liên quan với nhau. Người ta thấy phần lớn người gốc Âu hoặc Phi có ráy tai ướt, màu vàng hoặc cam và dính, trong khi 95% người Đông Á lại có ráy tai khô, màu xám và không dính.

Gen quy định ráy tai ướt hoặc khô là ABCC11, cũng quy định nách có mùi hay không. Khoảng 2% số người - chủ yếu thuộc nhóm ráy tai khô - có một phiên bản gene này, đồng nghĩa với việc nách của họ không có mùi.

Khi ráy tai tiết lộ bệnh tật

Năm 1971, Nicholas L Petrakis, giáo sư y khoa Đại học California (Hoa Kỳ), phát hiện rằng phụ nữ da trắng, người Mỹ gốc Phi và Đức ở người có “ráy tai ướt”, có nguy cơ tử vong vì ung thư vú cao hơn khoảng 4 lần so với phụ nữ Nhật Bản và Đài Loan có “ráy tai khô”.

Mới hơn, vào năm 2010, nghiên cứu của Viện Công nghệ Tokyo trên 270 bệnh nhân nữ bị ung thư vú xâm lấn và 273 người khỏe cho thấy phụ nữ Nhật Bản bị ung thư vú có khả năng có gene mã hóa cho ráy tai ướt cao hơn tới 77% so với những người tình nguyện khỏe mạnh.

Không chỉ ung thư vú, ráy tai còn liên quan đến căn bệnh có tên kỳ lạ là bệnh nước tiểu mùi sirô niệu (Maple Syrup Urine Disease). Cụ thể, trong bệnh di truyền này cơ thể không phân huỷ được ba loại acid amin leucine, isoleucine và valine, khiến chúng tích tụ lại gây ra các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng và làm nước tiểu có mùi đặc trưng.

Người ta nhận thấy phân tử sotolone gây ra mùi ngọt trong nước tiểu cũng được tìm thấy trong ráy tai của những người mắc bệnh. Như thế, thay vì làm xét nghiệm di truyền tốn kém, giờ đây y học chỉ cần xem ráy tai có mùi sirô hay không và điều này có thể thực hiện dễ dàng trong 12 giờ sau khi em bé chào đời.

Ráy tai phản ánh những thay đổi trong quá trình trao đổi chất của cơ thể trong thời gian dài. Ảnh: Getty Images

Tương tự là bệnh Ménière, một chứng rối loạn ở tai trong với triệu chứng kinh điển gồm chóng mặt, ù tai và giảm thính lực. Rabi Ann Musah, một nhà hóa học môi trường tại Đại học bang Louisiana (Hoa Kỳ) đã tìm thấy trong ráy tai người bệnh này nồng độ ba loại axit béo thấp hơn so với nhóm chứng khỏe mạnh.

Câu hỏi đặt ra là điều gì làm cho ráy tai trở thành một kho tàng thông tin của sức khỏe? Ở đây chìa khóa nằm ở khả năng phản ánh các phản ứng hóa học bên trong cơ thể của ráy tai, hay quá trình trao đổi chất của một người.

Thật vậy, các nhà nghiên cứu đã xác định được 27 hợp chất trong ráy tai đóng vai trò như một loại “dấu vân tay” để chẩn đoán ung thư. Nelson Roberto Antoniosi Filho, giáo sư hóa học tại Đại học Liên bang Goiás ở Brazil, giải thích: “Nhiều bệnh ở các sinh vật sống là do trao đổi chất.

Trường hợp bệnh tật, ty thể - bào quan tế bào chịu trách nhiệm chuyển đổi lipid, carbohydrate và protein thành năng lượng - hoạt động khác với các bào quan trong tế bào khỏe mạnh. Chúng sản xuất các chất hóa học khác nhau, thậm chí có thể ngừng sản xuất các chất khác”.

Phòng thí nghiệm của Filho đã phát hiện ra rằng ráy tai quy tụ các thành phần này nhiều hơn các chất lỏng sinh học khác như máu, nước tiểu, mồ hôi và nước mắt.

Bruce Kimball, chuyên gia sinh thái học hóa học tại Trung tâm giác quan hóa học Monell, một viện nghiên cứu có trụ sở tại Philadelphia (Hoa Kỳ), nói: “Điều này rất ý nghĩa vì ráy tai không có nhiều thay đổi. Nó tích tụ dần và do đó có lý do để nghĩ rằng đây là một nơi tốt để chụp ảnh nhanh về những thay đổi trong quá trình trao đổi chất diễn ra trong thời gian dài”.

Công cụ chẩn đoán tiềm năng

Với những manh mối có được trong ráy tai, các nhà khoa học hy vọng có thể tìm được phương pháp điều trị bệnh Ménière. Ảnh: Getty Images

Với suy nghĩ này, Antoniosi Filho và nhóm của ông đang phát triển xét nghiệm ráy tai (cerumenogram), công cụ chẩn đoán mà họ tin có thể dự đoán chính xác liệu một người có mắc một số dạng ung thư nhất định hay không dựa trên ráy tai của họ.

Trong một nghiên cứu vào năm 2019, nhóm của Filho đã thu thập mẫu ráy tai của 52 bệnh nhân ung thư được chẩn đoán mắc bệnh u lympho, ung thư biểu mô hoặc bệnh bạch cầu. Họ cũng lấy ráy tai của 50 đối tượng khỏe mạnh rồi phân tích các mẫu bằng một phương pháp có thể phát hiện chính xác sự hiện diện của các hợp chất hữu cơ dễ bay hơi (VOC) trong không khí.

Khi xác định được các hợp chất này trong ráy tai có vai trò như “dấu vân tay” để chẩn đoán ung thư thì nhóm của Filho có thể dự đoán chính xác 100% liệu một người có mắc bệnh ung thư (u lympho, ung thư biểu mô hoặc bệnh bạch cầu) hay không dựa trên nồng độ của các hợp chất này.

Sau khi xác định được 27 VOC vào năm 2019, hiện tại Filho và cộng sự chỉ tập trung vào một số ít VOC được tạo ra bởi các tế bào ung thư như một phần của quá trình chuyển hóa của chúng. Trong một công trình chưa công bố, Filho cũng chỉ ra rằng cerumenogram có thể phát hiện các rối loạn chuyển hóa xảy ra ở giai đoạn tiền ung thư, khi các tế bào biểu hiện những thay đổi bất thường có khả năng dẫn đến ung thư, nhưng vẫn chưa phải là ung thư.

Ông nói: “Y học chỉ ra rằng hầu hết các bệnh ung thư được chẩn đoán ở giai đoạn 1 có tỷ lệ chữa khỏi lên tới 90%, như thế tỷ lệ thành công trong điều trị sẽ cao hơn nếu bệnh được chẩn đoán ở giai đoạn tiền ung thư”.

Không nghiên cứu ráy tai cụ thể, nhưng Perdita Barran, giáo sư hóa học tại Đại học Manchester (Anh), đồng ý rằng ít nhất là về mặt lý thuyết ráy tai là nơi tốt để tìm kiếm các dấu hiệu bệnh tật. Bà nói: “Các hợp chất mà bạn tìm thấy trong máu có xu hướng hòa tan trong nước, trong khi ráy tai lại giàu lipid, thành phần không thích nước.

Vì vậy, nếu xét nghiệm máu, bạn chỉ có được một nửa bức tranh. Còn ráy tai lại cảnh báo sớm cho biết những điều thực sự bắt đầu thay đổi đầu tiên”.

Theo TSK số 695