Dưỡng sinh YHCT là phương pháp chăm sóc sức khỏe được nhiều người lựa chọn.

Mùa Xuân: Khởi đầu tươi mới, dưỡng Can

Mùa Xuân là thời điểm Dương khí bắt đầu sinh sôi, vạn vật đâm chồi nảy lộc mang lại cảm giác phấn chấn, hy vọng. Trong YHCT, mùa Xuân thuộc hành Mộc, ứng với Can – cơ quan quản lý khí huyết và cảm xúc. Can khỏe mạnh giúp cơ thể linh hoạt, tinh thần sáng suốt và tăng cường khả năng chống chọi bệnh tật.

Nguyên tắc dưỡng sinh vào mùa Xuân

Sinh hoạt: Xuân đến mang theo không khí ấm áp, rất thích hợp để bạn ra ngoài hít thở khí trời, tản bộ trong công viên hoặc thực hiện các bài tập nhẹ nhàng như Thái cực quyền, Yoga. Sáng sớm là thời điểm tốt nhất để vận động, giúp cơ thể hấp thụ.Dương khí của đất trời. Để phát huy giá trị tích cực, bạn nên giữ tâm trạng thư thái, tránh căng thẳng hoặc lo nghĩ nhiều.

Dinh dưỡng: Đầu Xuân, cơ thể cần được thanh lọc và hỗ trợ chức năng Can. Rau xanh, đặc biệt là các món ăn thanh mát như rau má, cải xoong, giá đỗ rất phù hợp để bổ sung vào thực đơn. Ngoài ra những loại trà thảo dược như trà hoa cúc, trà atisô sẽ giúp giải độc và tăng cường sức đề kháng. Bạn nên hạn chế các
món ăn nhiều dầu mỡ hoặc quá cay nóng vì chúng dễ gây “Can khí uất”, khiến cơ thể cảm thấy nặng nề, bức bối.

Phong tục và sức khỏe: Người Việt thường bắt đầu năm mới với các món ăn nhẹ nhàng như canh khổ qua nhồi thịt hay các loại trái cây mát lành. Theo YHCT, những món ăn này không chỉ mang ý nghĩa cầu may mà còn giúp cơ thể cân bằng Âm Dương, hỗ trợ thanh lọc và kích thích tiêu hóa sau những ngày lạnh giá mùa Đông.

Mùa Hạ: Lưu ý thanh nhiệt, dưỡng Tâm

Mùa Hạ là thời điểm Dương khí đạt cực thịnh, sự oi bức của khí trời dễ làm cơ thể mệt mỏi, mất nước. Trong YHCT, mùa Hạ thuộc hành Hỏa, chủ về Tâm – cơ quan điều tiết huyết mạch và tinh thần. Vì thế vào mùa này bạn cần chú trọng dưỡng Tâm để giữ cơ thể mát mẻ và tâm trạng thư thái.

Nguyên tắc dưỡng sinh vào mùa Hạ

Sinh hoạt: Hạn chế làm việc hoặc vận động mạnh vào buổi trưa, thời điểm nhiệt độ lên cao nhất. Thay vào đó, hãy chọn các hoạt động nhẹ nhàng như bơi lội, đi bộ buổi sáng hoặc thiền định vào chiều muộn. Dành thời gian nghỉ ngơi hợp lý để Tâm khí không bị tổn hao bởi nhiệt tà.

Dinh dưỡng: Ưu tiên các thực phẩm thanh nhiệt, giải độc như đậu xanh, bí đao, dưa hấu, và mướp đắng. Nước ép hoa quả, chè thảo mộc hay nước sâm là lựa chọn tuyệt vời để làm dịu cơ thể. Đồng thời nên hạn chế rượu bia, cà phê hoặc các loại đồ uống có đường cao vì chúng dễ làm mất nước và gây nóng trong người.

Phong tục và sức khỏe: Tết Đoan Ngọ mùng 5 tháng 5 âm lịch là dịp người Việt dùng rượu nếp, trái cây chua để “diệt sâu bọ”. Dưới góc nhìn YHCT, đây là cách hỗ trợ tiêu hóa và giải trừ thấp nhiệt, những yếu tố thường gây bệnh trong mùa Hạ nóng bức.

Mùa Thu: Không quên điều hòa khí, dưỡng Phế

Thu đến, trời đất dịu mát hơn nhưng lại dễ hanh khô, ảnh hưởng đến Phế – cơ quan chủ quản khí và hô hấp. Đây là mùa của sự giao hòa Âm Dương, rất phù hợp để điều chỉnh khí huyết và tăng cường hệ miễn dịch.

Nguyên tắc dưỡng sinh vào mùa Thu

Sinh hoạt: Mùa Thu là thời điểm lý tưởngđể thực hiện các bài tập thở sâu, giúp dưỡng Phế. Bạn nên giữ cơ thể ấm áp vào sáng sớm và tối muộn để tránh nhiễm phong hàn.

Dinh dưỡng: Thực phẩm nhuận Phế như lê hấp mật ong, củ sen, hạt sen rất phù hợp cho mùa này. Một ly trà gừng mật ong vào buổi sáng sẽ giúp cổ họng bạn dịu nhẹ và bảo vệ hệ hô hấp khỏi sự hanh khô.

Phong tục và sức khỏe: Tết Trung Thu với ánh trăng tròn và mâm cỗ đoàn viên không chỉ mang ý nghĩa sum họp gia đình mà còn là dịp để thư giãn tinh thần, điều hòa khí huyết. Theo quan điểm dưỡng sinh, sự ấm áp trong mối quan hệ gia đình giúp Phế khí lưu thông và hỗ trợ sức khỏe tinh thần.

Mùa Đông: Tích trữ năng lượng, dưỡng Thận

Mùa Đông là thời điểm Âm khí thịnh nhất trong năm, thiên nhiên chìm vào trạng thái nghỉ ngơi. Đây là lúc cơ thể cần được bảo tồn năng lượng để duy trì sức khỏe. Trong YHCT, mùa Đông thuộc hành Thủy, chủ về Thận – cơ quan tàng trữ tinh khí và điều hòa cơ thể. 

Nguyên tắc dưỡng sinh vào mùa Đông

Sinh hoạt: Ngủ sớm, dậy muộn để bảo toàn Dương khí. Giữ ấm cơ thể, đặc biệt là vùng chân và lưng dưới, là điều cần thiết để bảo vệ Thận khí. Các bài tập nhẹ như khí công hoặc thiền định rất phù hợp trong mùa này.

Dinh dưỡng: Các món ăn bổ Thận như thịt dê, táo đỏ, hay gừng rất tốt để duy trì sức khỏe trong mùa đông. Hãy uống các loại trà ấm để cơ thể không bị mất nhiệt.

Phong tục và sức khỏe: Tục lệ gói bánh chưng, bánh tét vào cuối năm không chỉ mang ý nghĩa văn hóa mà còn giúp cơ thể tích trữ năng lượng cần thiết để chống lại cái lạnh giá của mùa Đông.

Một năm mới tràn đầy hy vọng đang chờ đón bạn. Hãy bắt đầu bằng việc quan tâm đến chính mình, sống cân bằng và hài hòa với môi trường xung quanh. Một tâm trí thư thái trong một cơ thể khỏe mạnh là nền tảng vững chắc để bạn vượt qua mọi thách thức trong năm mới. 

Theo TSK số 690+ 691

Ngày đăng: 21/01/2025