Vắc xin mRNA không bảo vệ hiệu quả chống lại các bệnh nhiễm trùng đường hô hấp. Ảnh: Canva

Quyết định được đưa ra sau khi xem xét toàn diện các khoản đầu tư liên quan đến mRNA được khởi xướng trong trường hợp khẩn cấp về sức khỏe cộng đồng do dịch COVID-19. Quyết định này ảnh hưởng đến 22 dự án, trị giá gần 500 triệu đô la. Cần nói rõ, các ứng dụng khác của công nghệ mRNA không bị ảnh hưởng bởi thông báo này.

Bộ trưởng HHS Robert F. Kennedy Jr. cho biết là đã xem xét một cách khoa học, lắng nghe các chuyên gia và quyết định để BARDA chấm dứt 22 khoản đầu tư phát triển vắc-xin mRNA vì dữ liệu cho thấy những loại vắc-xin này không bảo vệ hiệu quả chống lại các bệnh nhiễm trùng đường hô hấp trên như COVID và cúm. HHS đang chuyển các khoản tài trợ đó sang các nền tảng vắc-xin an toàn hơn, rộng hơn và vẫn hiệu quả ngay cả khi virus đột biến.”

Cơ sở của dừng nghiên cứu 

Giới khoa học truyền thống đã khẳng định vắc-xin mRNA là an toàn, hiệu quả trong giảm tử vong các trường hợp nặng và có tỷ lệ tác dụng bất lợi thấp (dưới 1/200.000). Không có bằng chứng vững chắc về hiện tượng tích hợp DNA hoặc tác dụng gây ung thư ở quy mô lớn. 

Tuy nhiên, ngày càng có nhiều lập luận phản đối vắc-xin mRNA chống COVID-19 chủ yếu xuất phát từ các quan ngại về độ an toàn, hiệu quả và nghi ngại về công nghệ mới, thường được đưa ra bởi một số chuyên gia, nhà hoạt động và trên cộng đồng trực tuyến. Sau đây là một số lập luận phản đối chính: 

- Vắc xin kém hiệu quả hoặc thậm chí làm tăng nguy cơ nhiễm bệnh: Vắc xin mRNA không ngăn ngừa nhiễm bệnh hoặc lây lan COVID-19 một cách lâu dài và một số nghiên cứu cho thấy càng tiêm nhiều mũi củng cố thì nguy cơ nhiễm bệnh càng cao. Ví dụ, các nghiên cứu trên nhân viên y tế cho thấy tỷ lệ nhiễm tăng với số liều mRNA. Điều này được ghi nhận là do vắc-xin chỉ tạo miễn dịch tạm thời và có thể gây ra “chuyển đổi lớp IgG4” (IgG4 class switching), dẫn đến suy giảm khả năng chống virus. 

Hiệu quả của vắc-xin này trong việc ngăn ngừa nhiễm trùng và hạn chế sự lây lan của virus đã bị xói mòn rất nhiều từ các báo cáo ban đầu, và ngày nay, hiệu quả của chúng chủ yếu bị giới hạn trong việc có khả năng làm giảm mức độ nghiêm trọng của bệnh và tử vong ở những người nhạy cảm.

Người ta đã biết là “Hiện tượng viêm dữ dội do hệ thống miễn dịch phản ứng quá mức (bão Cytokine) là một trong những đặc điểm bệnh lý chính ở bệnh nhân COVID-19 nặng”. Do đó, theo giả thuyết, nếu tiếp xúc với vắc-xin mRNA-LNP (messenger RNA-lipid nanoparticle) dẫn đến phản ứng viêm toàn thân bị giảm sút, thì điều này có thể giải thích tại sao tiêm chủng cũng làm giảm mức độ nghiêm trọng của bệnh trong trường hợp các biến thể delta và omicron. Những dữ liệu này cho thấy hiệu quả của các loại vắc-xin mRNA-LNP trong việc giảm mức độ nghiêm trọng của bệnh và tử vong có thể nằm ở các đặc tính ức chế miễn dịch chưa được phát hiện trước đây của vắc-xin. 

- Tác dụng phụ nghiêm trọng và rủi ro cho sức khỏe lâu dài: Phân tích và tái phân tích các dữ liệu thử nghiệm lâm sàng vắc-xin COVID-19 của Pfizer và Moderna cho thấy nguy cơ xảy ra các tác dụng phụ nghiêm trọng (SAE) cao hơn với vắc-xin. Các báo cáo về SAE, bao gồm các biến cố viêm và tự miễn dịch, ngày càng tăng. Phân tích dữ liệu của “Hệ thống báo cáo biến cố bất lợi (VAERS) từ CDC và FDA cho thấy tỷ lệ mắc các tác dụng phụ, tử vong và SAE với vắc-xin mRNA COVID-19 cao hơn so với các loại vắc-xin khác. Mặc dù không thể xác định nguyên nhân chỉ từ các báo cáo của VAERS, nhưng dữ liệu cho thấy mối liên hệ tiềm năng giữa vắc-xin và SAE. Các cơ quan quản lý chỉ nhận ra mối quan hệ nhân quả đối với viêm màng ngoài tim và viêm cơ tim, nhưng cần nghiên cứu thêm để xác định tác động đầy đủ của vắc-xin. 

Ngoài ra, vắc-xin mRNA cũng được nhận thấy có thể gây huyết khối (blood clots), phình mạch (aneurysms) và các vấn đề thần kinh. Những tác dụng này được cho là do protein spike được sản xuất không kiểm soát trong cơ thể, dẫn đến hệ miễn dịch tấn công tế bào lành mạnh.

Vắc xin mRNA có thể gây ra một số tác dụng phụ nguy hiểm. Ảnh: Canva

- Chất lượng chưa hoàn hảo của vắc-xin mRNA: Đã có nhiều lo ngại về tạp chất trong quá trình sản xuất vắc xin mRNA. Các nghiên cứu gần đây cho thấy ô nhiễm DNA trong vắc-xin Moderna và Pfizer vượt quá giới hạn quy định. Bản chất gây viêm của các hạt nano lipid (LNP) là chìa khóa cho tính sinh miễn dịch của vắc-xin, nhưng cũng có thể góp phần gây ra các tác dụng phụ. Các lô vắc-xin khác nhau có liên quan đến các mức độ tác dụng phụ khác nhau, có thể là do chất gây ô nhiễm hoặc sự khác biệt trong thành phần mRNA LNP. Điều này cho thấy cần có các tiêu chí nghiêm ngặt về độ tinh khiết và giới hạn cho phép đối với loại vắc-xin mới này để đảm bảo an toàn và hiệu quả. Nghiên cứu thêm là cần thiết.

- Công nghệ mới, chưa được kiểm chứng đầy đủ: Kỹ thuật mRNA là công nghệ mới, chưa từng được sử dụng rộng rãi trước đại dịch, và bị cho là “liệu pháp gen” thay vì vắc-xin truyền thống. Nó biến tế bào cơ thể thành “nhà máy sản xuất protein” mà không có cơ chế nhắm mục tiêu, dẫn đến sản xuất không kiểm soát ở các cơ quan như tim, não. So sánh với vắc-xin truyền thống (như Novavax), mRNA bị cho là có tỷ lệ rủi ro/ lợi ích kém hơn, đặc biệt cho bệnh hô hấp thông thường. Một số ý kiến cho rằng vắc-xin được phê duyệt khẩn cấp mà thiếu dữ liệu dài hạn, và các nghiên cứu ban đầu bị thổi phồng hiệu quả (95%) nhưng thực tế thất bại trước biến thể.  

- Vấn đề chính sách và xã hội: Chính sách bắt buộc tiêm chủng gây hại xã hội, chia rẽ cộng đồng và vi phạm quyền cá nhân, trong khi vắc-xin không ngăn chặn đại dịch. Một số lập luận rằng vắc-xin làm tăng tử vong dư thừa (excess mortality) toàn cầu và lợi nhuận của công ty dược phẩm (như Pfizer, Moderna) được ưu tiên hơn an toàn. 

Thực ra quyết định ngừng nghiên cứu vắc-xin mRNA của HHS, ngoài những vấn đề y học trên, còn chịu tác động của chính sách chung của chính quyền TT Trump và Đảng Cộng Hòa hiện tại. Khoảng nửa tá tiểu bang đã đặt mục tiêu vào luật liên quan đến mRNA kể từ đầu năm 2025, bao gồm Iowa, Idaho, Montana, Florida, Texas và Kentucky. Một số dự luật này sẽ hạn chế các yêu cầu tiêm chủng COVID-19, trong khi những dự luật khác tìm cách cấm hoàn toàn mRNA hoặc cấm sử dụng nó ở trẻ em. 

Theo TSK số 699